Znany jest powszechnie fakt i nikogo nie trzeba przekonywać, że największy wpływ na powodzenie uprawy kukurydzy mają warunki środowiskowe i agrotechnika, a odmiana decyduje w około 30%. A zatem czy warto poświęcać czas i energię na wybór właściwego mieszańca kukurydzy, tym bardziej że nie ma idealnego?
Zdecydowanie tak. Miniony sezon wegetacyjny obfitował w szczególnie dużą liczbę skrajnych pogodowo i niekorzystnych zjawisk dla kukurydzy. Wielu producentów może twierdzić, że w takich warunkach (szczególnie wysokie upały od połowy lipca do końca sierpnia) żadna odmiana nie wykaże w pełni swojego potencjału. I jest to częściowa prawda, ale… drugą stroną medalu jest możliwość takiego doboru odmian, które w najbardziej skrajnych warunkach pogodowych będą minimalizowały ryzyko wystąpienia strat w plonie. Ileż to razy można spotkać gospodarstwa ryzykujące wysiew mieszańców tylko jednej hodowli (podobna pula genetyczna) czy też z wyraźnym ukierunkowaniem na zbyt wysokie FAO względem regionu. Takie decyzje, zależne wyłącznie od rolnika, powodują zwiększenie ryzyka gospodarowania, a w takich sezonach jak miniony bywa, że generują wysokie koszty. Oczywiście ochrony przeciw promieniom słonecznym jeszcze nie wynaleziono, ale też takie okresy nie trwają w naszych warunkach długo i w tym względzie ryzyko można zmniejszyć przez dobór odmian o szerszej skali wczesności. Cóż zatem robić? Różne mieszańce kukurydzy reagują odmiennie na systemy uprawy, poziom nawożenia, herbicydy czy czynniki stresowe, jak np. wiosenne chłody, zaskorupienie gleby, brak wilgoci w glebie w krytycznych fazach rozwoju roślin. Warto pamiętać, że w związku ze znacznym zróżnicowaniem „genetycznej bazy’’ mieszańca rozmaite odmiany mogą nie wykazywać jednakowych zachowań na wymienione czynniki w tym samym czasie i miejscu. Im więcej wiemy o kukurydzy, tym łatwiej jest podejmować właściwe decyzje dotyczące wyboru odmiany. Warto wiedzieć, na co zwracać szczególną uwagę, co oznaczają różnego rodzaju skróty pojawiające się w charakterystyce odmiany oraz jak przekłada się to na praktykę.
Pochodzenie genetyczne odmiany:
- linie hodowlane tworzące ziarno typu dent (genetyka amerykańska);
- linie hodowlane tworzące ziarno typu flint (genetyka europejska).
Na bazie linii typu flint oraz typu dent tworzy się w Europie formy pośrednie flint/dent, których celem jest kumulacja najcenniejszych zalet tych dwóch krańcowo różnych typów genetycznych. Co zasadniczo różni obydwa typy: flint i dent, a ma bezpośrednie przełożenie na zachowanie rośliny opartej na takiej genetyce na polu?
Termin siewu
- FLINT mogą być siane w niedogrzaną glebę, tj. 5–6˚C i są bardzo przydatne w skrajnych rejonach uprawy kukurydzy w Polsce, pozwalają także na optymalizację czasu siewu przy dużych areałach kukurydzy w gospodarstwie, umożliwiają uprawę kukurydzy na glebach wolno nagrzewających się, zimnych, gliniastych;
- DENT – siew tylko w dobrze ogrzaną glebę, tj. 8–12˚C), należy je przeznaczać na gleby szybko nagrzewające się, lekkie.
Tolerancja na chłody
W fazie 8 widocznych liści (V6) następuje genetyczna determinacja liczby rzędów w kolbie, a w fazie V12 kształtuje się potencjalna ilość ziaren w rzędzie, a tym samym na kolbie. Odmiana o dużej tolerancji na chłody tworzy większą liczbę rzędów ziarna w kolbie oraz ziaren w rzędzie, co daje znakomitą pozycję wyjściową do pełnego wykorzystania potencjału plonotwórczego odmiany. Należy jednak pamiętać, że pozostaje jeszcze newralgiczna faza kwitnienia oraz nalewania ziarna skrobią.
- FLINT – odznacza się bardzo dobrą tolerancją na chłody; mieszańce przydatne do uprawy w rejonach centralnych i północnych, a także do wcześniejszego lub optymalnego terminu siewu w rejonach południowych;
- DENT – cechuje się umiarkowaną do słabszej tolerancją na chłody; uprawa w rejonach cieplejszych o małym ryzyku występowania chłodów.
Robert Oliwa, Dyrektor Działu Nasion PUH Chemirol
*Fot. 1: Odmiany typu flint można rozpoznać po zbliżonym do okrągłego kształcie ziarna. Odznaczają się one dobrą tolerancją na chłody.
**Dalsza część artykuły pojawi się na naszym blogu w przyszłym tygodniu.